Mì Quảng – đặc sản nức tiếng Quảng Nam dần trở nên nổi tiếng, nhưng ở xứ Quảng, các thưởng thức đặc sản lại vô cùng bình dị. Có lẽ, tô mì nhớ đời có phần nhớ kiểu ăn rất Quảng. Người Quảng còn hay nói với nhau: Mì mẹ tau nấu là ngon nhất. Điều đó chưa hẳn là đúng và cũng chẳng nên so sánh làm gì, nhưng có một thực tế là: Mì Quảng… bất cứ người Quảng nào cũng nấu được.

Hồi nhỏ, những mùa bội thu, theo mẹ quang gánh ra đồng, cả nhà và những người được mượn gặt lúa, ngồi bệt xuống bờ ruộng, kê mông vào bó lúa hay ngồi dang rộng trên đống rạ… mì Quảng nửa buổi. Cứ vừa ăn vừa cầm nón quạt, vừa chạy qua chạy lại thêm nước hay gắp thêm ít rau sống, cầm thêm trái ớt. Bữa ăn nửa buổi ngay tại chân ruộng hay bờ mương thường bao giờ cũng nhanh với cái kết ngửa cổ tu gáo/ ca nước chè và những câu chuyện oang oang mùa gặt.

Khi lúa về sân phơi hợp tác xã, cũng kiểu ăn ấy. Rồi xúm nhau chất cây rơm góc vườn, cũng kiểu ăn ấy,… Ăn nhanh như sợ mất thời gian và sợ không xong việc.

Người quê tôi, thường không cầu kỳ, rửa chân tay, mặt mũi cho mát khi ăn ngoài đồng. Thậm chí, khi nhà có việc (thường đám giỗ, mừng bội thu, đãi khách,…), người Quảng cũng có kiểu mộc mạc, chân chất khi ăn mì. Ai ăn mà ngồi cứ nhâm nhi từng sợi mỳ hay rón rén từng cọng rau, lát thịt, thì họ cho rằng: ăn như rứa là… mạt.

Mì Quảng bây giờ đi khắp nơi. Mì Quảng ra Bắc, vào nghị trường, nên gọi là mì… Quốc hội. Mì Quảng được chăm chút trong vật dụng đậm chất quê nên thành mì Quảng niêu. Mì Quảng sâm Ngọc Linh thời thượng. Mì Quảng vào Nam, để rồi giữa phố xá sầm uất, trên mỗi góc tường luôn thổn thức những câu ca dao gợi nhớ quê nhà.

Mì Quảng vào bài hát để vẳng vẳng nỗi lòng: Ai, Mì Quảng không? Hôm nay, Mì Quảng được vinh danh di sản, để rồi tràn ngập thông tin về nguồn gốc, cách chế biến, gia vị, đặc điểm.

Tác giả: Phạm Ngọc Sinh – Phó Giám đốc Sở KH&CN Quảng Nam